یک واکسن بهتر است یا چند واکسن؟/ دکتر سیف الرضا شهابی عضو کانون

از روزی که بیماری کرونا در جهان ظهور کرد و شناسایی شد و به عنوان یک خطر بزرگ و مرگبار جامعه بشری را به صورت جدی تهدید کرد، دانشگاه‌های پزشکی و مراکز تحقیقاتی مربوطه و شرکت‌های بزرگ داروسازی در کشورهای مختلف به فکر مبارزه جدی از طریق پیشگیری با این بیماری بر آمدند و یکی از راه‌های پیشگیری آن را تولید واکسن دانستند. محققان به فعالیت‌های شبانه‌روزی روی آوردند و از طرف دولت‌ها یا کمپانی‌های بزرگ تولید دارو‌، سرمایه‌گذاری‌های هنگفت انجام گرفت و بعد از مدتی‌، تولید واکسن برای کشورها و مراکز علمی و شرکت‌های دارویی جنبه حیثیتی و اعتباری پیدا کرد. کشورهای مختلف و تولیدکنندگان دارو با سرعت هر چه تمام‌تر درصدد بر آمدند تا اولین تولیدکننده باشند تا هم بر اعتبارشان افزوده شود و هم درآمدهای کلانی نصیبشان بشود‌. در این میان بسیاری از کشورهای پیشرفته در تولید دارو که درآمد سالانه‌شان از صنعت داروسازی فوق‌العاده بالا است، عطای تولید را به لقایش بخشیدند و ترجیح دادند یا وارد عرصه تولید واکسن نشوند و از تولیدات دیگر کشورها و شرکت‌های معظم دارویی استفاده کنند، یا در اولویت ثانوی قرار دادند .بعد از چند صباحی که کرونا در سطح جهانی تاخت‌وتاز کرد و میلیون‌ها انسان را به کام مرگ نابهنگام کشاند، خبر تولید اولین واکسن مانند بمبی در جامعه بشری ترکید و به‌تدریج چند کشور از جمله آمریکا، انگلستان، روسیه و چین موفق شدند دست به تولید واکسن بزنند و محصولاتشان را وارد بازار دارویی کنند. در هر کدام از کشورهای ذکر شده‌، یک یا دو شرکت بزرگ و برند برای تحقیقات اقدام کردند و موفق شدند تولید خود را به بازار عرضه کنند‌. جای بسی خوشبختی است‌، جمهوری اسلامی ایران همپای کشورهای بزرگ و صاحب‌نام در تولید دارو‌، وارد عرصه ساخت واکسن علیه بیماری کرونا شد، ولی از آنجایی که در ایران همواره افراط و تفریط حرف اول را در همه زمینه‌های می‌زند، در این عرصه هم‌، چنین شد و شرکت‌هایی باسابقه و بدون سابقه و تجربه در تولید واکسن ورود پیدا کردند و کار به جایی کشید که هفت شرکت ایرانی اعلام کردند که موفق به تولید واکسن شدند؟! یا عنقریب تولید خواهند کرد و تولیدات هر کدام از این شرکت‌ها هم با اسامی متفاوت وارد خط عرضه خواهد شد!!حال پرسشی که به ذهن کارشناسان و حتی قاطبه مردم خطور کرده است، این‌که تولید موازی توسط چند شرکت به چه مفهوم است؟ آیا می‌خواهند ثابت کنند ایران در عرصه علم در حدی از پیشرفت قرار دارد که هر شرکت باتجربه و بدون تجربه اگر بخواهد می‌تواند واکسن تولید کند؟ آیا بهتر نبود محققان زحمتکش و برجسته کشور ما در یک مرکز جمع می‌شدند و حاصل تحقیقاتشان را یک کاسه می‌کردند و یک شرکت هم مسئولیت تولید آن را بر عهده می‌گرفت و احتمالا زودتر از این‌ها موفق به تولید می‌شدند و واکسن را وارد بازار می‌کردند و از سازمان بهداشت جهانی تاییدیه اضطراری هم می‌گرفتند یا گزارش تحقیقاتشان در نشریات معتبر پزشکی در سطح بین‌المللی درمعرض قضاوت صاحب‌نظران قرار می‌گرفت‌. اما در همسایگی ما، کشور ترکیه قرار دارد که به گفته «اردوغان» در اول ژوئیه۲۰۲۱(۱۰تیر۱۴۰۰) تاکنون ۵۰میلیون تن از شهروندان این کشور واکسن زدند، این در حالی‌ست که فقط یک واکسن به نام «تورک واک» در این کشور در حال تولید است. تولید داخل و تایید توسط وزارت بهداشت کشور ما خوب و نیکو است ولی آیا می‌تواند کافی و مطمئن باشد؟ در میان این تعداد شرکت‌هایی که واکسن کرونا را تولید کردند فقط یک شرکت محصولش را در سامانه سازمان بهداشت جهانی ثبت کرد .با وجود چندین شرکت مدعی تولید واکسن در کشور، اما در وضعیتی از نظر واکسیناسیون قرار داریم که فقط نزدیک به ۲درصد از جمعیت کشور هر دو دوز واکسن را زدند و حدود ۵درصد هم دوز اول را تزریق کردند، این در حالی‌ست که پیش از این مسئولان بهداشتی یا سیاسی کشور وعده داده بودند تا پاییز امسال ۶۰ میلیون نفر واکسن خواهند زد!! کلام آخر‌، با این همه تولیدکنندگان واکسن‌، موج پنجم به‌طور جدی کشور را تهدید می‌کند.