پتروشیمی میانکاله یا آتشی بر خرمن حیات/ عبدالحسین طوطیایی-عضو کانون

همزمان با هیجانات مردمی در واپسین روزهای سال ۱۴۰۰، خبر اقدام به احداث صنایع پترو شیمی در زیستگاه حفاظت شده “میانکاله ” بازتابی در قامت این فاجعه زیست ستیز را نداشت. فاجعه ای که سال هاست از ورای هر کلنگی موسوم به سازندگی، این کانون حیات را نشانه گرفته است. به زمین زده شدن کلنگ این واحد در سفر هیئت دولت به مازندران و با حضور احمد وحیدی وزیر کشور بمثابه خبری اندوهبار برای آگاهان و دلسوزان بستر حیات از خزانی حکایت دارد که گویا از طلیعه این بهار پیشی گرفته است، البته مرگ هزاران پرنده مهاجر و پس از طی بیش از ۸ هزار کیلومتر در زمستان ۱۳۹۹ نشان داد که میانکاله دیگر نه یک زیستگاه بلکه قتلگاهی موحش است . قتلگاهی که با اعلام موافقت سازمان محیط زیست به وزارت نفت برای صنایع پترو شیمی از سال ۱۳۹۶ کلید خورد.
میانکاله به‌عنوان یکی از ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره (یونسکو) در سواحل جنوبی دریای خزر واقع شده است. حدود ۵٠ سال پیش این منطقه از ایران «منطقه حفاظت‌شده» تعیین شد و هم‌اکنون با عناوین دیگری مانند پناهگاه حیات وحش و تالاب بین‌المللی میانکاله نیز در بین مردم شناخته شده است. همچنین مجموعه تالاب‌های میانکاله، خلیج گرگان و لپوی زاغمرز به دلیل تنوع کم‌نظیر اکوسیستم ‌هایی که در‌برگیرنده ۹ تیپ از ۴۲ تیپ تالاب شناخته‌شده جهان است و با معیارهای حائز اهمیت کنوانسیون تالاب‌های بین‌‌المللی در سال ۱۳۵۴ و در زمره اولین دسته از تالاب‌هایی بود که در فهرست کنوانسیون رامسر به ثبت رسید.

اقلیم بی بدیل شمال کشور با دارا بودن قابلیت های منحصر به فرد زیست محیطی و کشاورزی، در چند دهه اخیر آماج هجوم ستورانی از گردشگری مخرب داخلی، انبوه ویلاسازی های بی مهار و پروژه های موسوم به اشتغالزایی و توسعه کذایی و ناپایدار در روند تخریب های بی برگشت قرار دارد. در اولین سال دولت نهم و در تمکین به نامه از پیش تدوین شده استانداران حاشیه دریاچه مازندران برای توسعه صنایع پترو شیمی و در خلال سفر احمدی نژاد به گیلان، مجوز تخریب ۳۰۰ هکتار از جنگل های هیرکانی منطقه لاکان صادر شد. وی در آخرین سال دولت دهم نیز با زدن کلنگ برای انتقال پروژه بی توجیه انتقال آب خزر ، بر اراده ای مرموز در کلنگی کردن بستر حیات این خطه پای فشرد. در سال های دولت های یازدهم و دوازدهم و در شرایطی که کابوس چنین تخریبی بر سر این اقلیم گسترده بود طرح انتقال سر شاخه های رود تجن به سمنان با احداث سد فینسک و در میان امواج مخالفت های فنی رقم خورد. اما گویی دولت هایی که از پس هم می آیند با وجود تفاوت های شکلی و ماهوی که با هم دارند در اراده ای نانوشته مبنی بر بیابانی کردن این اقلیم عزمی مشترک دارند. اقلیمی که در برابر این امواج از تهاجم، در حال مقاومتی لرزان و شکننده و با سیلی، چهره رنجور خودرا سبز نگه داشته است.

احمد وحیدی دراین کلنگ برای تخریب از مطالبه مردم شرق مازندران برای اجرای این پروژه !! و تولید ۷۵ هزار شغل جدید سخن ها گفتند. ایکاش ایشان به عنوان وزیر کشور اجازه حضوری مدنی از مخالفان تغییر کاربری ۹۰ هکتاری در این زیستگاه با مرتبت جهانی را بدهند تا مشخص شود از مطالبه کدام مردم شرق مازندران گواه می آورند؟ حتی درصورت صحت بر فرض محال این ادعا مگر که مطالبه منطقه ای می تواند توجیه گر پروژه ای باشد که در سطح ملی مورد بحث و نقد فنی و علمی است؟ تکذیب کمرنگ رییس سازمان محیط زیست از صدور مجوز در برابر اعتراض جمعی از دلسوزان عرصه حیات در همان روز، بیش از هر چیز از آشفتگی نگاه متولیان دستگاه های اجرایی حکایت می کند. بی تردید سکوت و انفعال سازمان محیط زیست در برابر این کلنگ مخرب بیش از همیشه نشان داد که این مدیریت بیش از آنکه حافظ بستر حیات کشور باشد معاون رییس جمهور است. هنوز آرزو مندیم که دیده بانان بستر حیات کشورمان بتوانند با ایستادگی مدنی و قانونمند، نور امیدی در دل نسل های آینده ای که می آیند برای آمدنشان بتابانند.. ۱۵ فروردین ۱۴۰۱

عبدالحسین طوطیایی – پژوهشگر کشاورزی